Αναμφίβολα, η φορολογία των ελεύθερων επαγγελματιών αποτελεί ένα απαιτητικό πεδίο διαχείρισης για εκείνους που δραστηριοποιούνται ανεξάρτητα. Οι αλλαγές που επίκεινται κατά την διάρκεια του 2025 είναι δεδομένο πως θα επηρεάσουν τον φόρο εισοδήματος, καθώς οι φορολογούμενοι θα πρέπει να ανταποκριθούν σε μια σειρά από αλλεπάλληλες υποχρεώσεις. Οι διαφοροποιήσεις που ξεκινούν από την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος και φτάνουν έως την ενίσχυση των ελέγχων για ηλεκτρονικές συναλλαγές, καθιστούν την συμμόρφωση και την προσοχή πιο σημαντική από ποτέ.
Στο παρόν άρθρο, θα αναλύσουμε όσα πρέπει να γνωρίζουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες σχετικά με την φορολογία τους για το τρέχον έτος. Θα παρουσιάσουμε τις τροποποιήσεις στις υποχρεώσεις και τους ελέγχους, τι γίνεται σε περίπτωση παράβασης και ποιες θα είναι οι κυρώσεις και τέλος θα τονίσουμε πώς η έμπειρη νομική υποστήριξη μπορεί να προστατεύσει την επιχείρησή των επαγγελματιών από κινδύνους.
Τι Ισχύει για τη Φορολογία των Ελεύθερων Επαγγελματιών το 2025;
Η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος αλλά και η αύξηση του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος περιλαμβάνεται στο σχέδιο νόμου που έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση. Οι δύο αυτές μεταρρυθμίσεις σε συνδυασμό με την προκαταβολή φόρου στο 55% είναι οι βασικές αλλαγές που θα επηρεάσουν την φορολογία των ελεύθερων επαγγελματιών για το 2025. Πάμε να τα αναλύσουμε περαιτέρω τις αλλαγές που υπάγονται στο φορολογικό δίκαιο:
Κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος: Το τέλος επιτηδεύματος, ύψους 325 ευρώ ετησίως, καταργείται πλήρως για 700.000 επαγγελματίες. Πρόκειται για ολική εξάλειψη τού κόστους, το οποίο είχε μειωθεί κατά 50% πέρυσι από τα 650 ευρώ, στα 325 ευρώ ετησίως και πλέον δεν θα επιβαρύνει τους επαγγελματίες.
Πιο συγκεκριμένα, αυτοί που ωφελούνται είναι φυσικά πρόσωπα των οποίων το εισόδημά τους προέρχεται από ατομική επιχείρηση παροχής υπηρεσιών ή ελευθέριο επάγγελμα, επιτηδευματίες και ασκούντες ελευθέριο επάγγελμα. Το ετήσιο κέρδος που θα αποκομίσουν οι φορολογούμενοι από αυτή την αλλαγή ανέρχεται στα έως και 500 ευρώ ετησίως.
Αύξηση του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος: Το τεκμαρτό εισόδημα συνδέεται πλέον με τον κατώτατο μισθό, ο οποίος αυξήθηκε στα 830 ευρώ το 2024. Αυτό συνεπάγεται ότι το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα αυξάνεται στα 11.620 ευρώ, από 10.920 ευρώ το 2023. Αυτό επηρεάζει κυρίως επαγγελματίες με χαμηλά δηλωθέντα εισοδήματα, καθώς η Εφορία θα λαμβάνει υπόψη το τεκμαρτό ποσό για τον υπολογισμό του φόρου.
Παραδείγματος χάριν, επαγγελματίας με ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα 10.920 ευρώ, πλήρωσε το προηγούμενο έτος 1.427 ευρώ που προκύπτουν από τον καθαρό φόρο (1.102 ευρώ) και το μισό τέλος επιτηδεύματος (325 ευρώ). Φέτος, το ποσό θα πέσει στα 1.256 ευρώ λόγω της κατάργησης, προσφέροντας μια μικρή οικονομική ελάφρυνση αξίας 171 ευρώ.
Προκαταβολή φόρου στο 55%: Πρόκειται για την επιστροφή της προκαταβολής φόρου στο 55% για τους επαγγελματίες που φορολογήθηκαν το περασμένο φορολογικό έτος με βάση το τεκμαρτό. Αυτή η εξέλιξη θα σημάνει συναγερμό στις τσέπες των επαγγελματιών καθώς τα οφέλη από την κατάργηση του τέλους θα εξαφανιστούν με την υποχρέωση πρώιμης πληρωμής.
Ποιες Είναι οι Φορολογικές Υποχρεώσεις των Ελεύθερων Επαγγελματιών;
Οι περισσότεροι τις γνωρίζουν αλλά επειδή η επανάληψη είναι η μητέρα πάσης μαθήσεως, είναι χρήσιμο να παρουσιάσουμε εν συντομία τις φορολογικές υποχρεώσεις που οφείλουν να τηρούν οι επαγγελματίες για να μην κινδυνεύσουν με πρόστιμα. Συγκεκριμένα, οι ελεύθεροι επαγγελματίες υποχρεούνται να ακολουθούν αυστηρά τις εξής διαδικασίες:
- Υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ: Η υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ είναι βασικός πυλώνας των φορολογικών υποχρεώσεων που έχουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες. Η τήρηση των προθεσμιών, η έγκαιρη και σωστή καταγραφή παραστατικών μέσω του myDATA και οι προκλήσεις ρευστότητας εξασφαλίζουν διαφάνεια και μειώνει τον κίνδυνο ελέγχων από την ΑΑΔΕ.
- Τήρηση λογιστικών βιβλίων: Η ακριβής καταγραφή των οικονομικών συναλλαγών αποτελεί βασική υποχρέωση των επαγγελματιών. Οι συναλλαγές αυτές περιλαμβάνουν έσοδα, έξοδα, προκαταβολές και φορολογικές υποχρεώσεις. Όσοι παρέχουν υπηρεσίες όπως τεχνίτες, σύμβουλοι ή εκπαιδευτές, οφείλουν να εκδίδουν τιμολόγια ή αποδείξεις για κάθε εργασία και να τα καταχωρούν στο ηλεκτρονικό σύστημα myDATA.
- Ασφαλιστικές εισφορές: Οι ελεύθεροι επαγγελματίες καταβάλλουν εισφορές στον ΕΦΚΑ, οι οποίες υπολογίζονται με βάση το εισόδημά τους. Επηρεάζουν το σύνολο των υποχρεώσεών τους, καθώς καλύπτουν συνταξιοδοτικές και ιατροφαρμακευτικές παροχές. Η μη καταβολή των εισφορών οδηγεί στη συσσώρευση χρεών, με την πιο σημαντική συνέπεια να έγκειται στον περιορισμό πρόσβασης σε ιατρικές παροχές και ασφαλιστικά δικαιώματα.
Ποιες Είναι οι Συνηθισμένες Φορολογικές Παραβάσεις;
Οι πιο συνηθισμένες φορολογικές παραβάσεις είναι η μη έκδοση αποδείξεων, η μη απόδοση ΦΠΑ και η ανακριβής δήλωση εισοδημάτων. Πολλοί ελεύθεροι επαγγελματίες δεν τηρούν τις υποχρεώσεις τους είτε λόγω αμέλειας είτε λόγω έλλειψης γνώσης των κανονισμών με συνέπεια να καλούνται να πληρώσουν βαριά πρόστιμα.
- Μη έκδοση αποδείξεων: Η μη έκδοση αποδείξεων αποτελεί την πιο κοινή φορολογική παράλειψη σε όλες τις επιχειρήσεις της Ελλάδας. Η νομοθεσία ορίζει πως η συγκεκριμένη παράβαση μπορεί να επιφέρει πρόστιμα που φτάνουν έως το 50% της αξίας της συναλλαγής. Για τον συγκεκριμένο λόγο, οι κρατικοί φορείς έχουν εντείνει τους ψηφιακούς ελέγχους και τα πρόστιμα ώστε να προβεί στην πάταξη του φαινομένου της φοροδιαφυγής.
- Μη απόδοση ΦΠΑ: Η μη έγκαιρη απόδοση ΦΠΑ αποτελεί συχνό φαινόμενο φοροδιαφυγής, με χαρακτηριστικό τους κλάδους υψηλής ρευστότητας. Η συστηματική καθυστέρηση στην απόδοσή τους οδηγεί σε προσαυξήσεις και χρέη προς το δημόσιο. Επιπλέον, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το VTA Gap, δηλαδή το κενό ΦΠΑ στην Ελλάδα ανέρχεται στο περίπου 25% ετησίως, γεγονός που την κατατάσσει στις υψηλότερες θέσεις στην Ε.Ε.
- Ανακριβής δήλωση εισοδημάτων: Η απόκρυψη εισοδήματος είναι ένα ακόμα σύνθετο πρόβλημα και σχετίζεται με την έλλειψη διαφάνειας και την πολυπλοκότητα του φορολογικού συστήματος. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι το 30-35% των ελεύθερων επαγγελματιών δηλώνουν εισόδημα κάτω από το αφορολόγητο όριο. Συνέπεια αυτού είναι η αξιοποίηση των τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης, οι οποίες σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, μπορεί να εντοπίσει και να αναλύσει μοτίβα φοροδιαφυγής με ακρίβεια που φτάνει έως και 90%.
Τι Συνέπειες Μπορεί να Έχει η μη Συμμόρφωση με τη Φορολογική Νομοθεσία;
Η μη συμμόρφωση με τη φορολογική νομοθεσία επιφέρει σημαντικές συνέπειες στην φορολογία των ελεύθερων επαγγελματιών, όπως πρόστιμα, τόκοι, ποινικές κυρώσεις και δέσμευση περιουσιακών στοιχείων.
- Πρόστιμα: Το ύψος των προστίμων εξαρτάται από την σοβαρότητα της παράβασης και το είδος της. Για παράδειγμα, όπως αναφέραμε παραπάνω, μη υποβολή φορολογικής δήλωσης ή ανακριβής δήλωση εισοδημάτων, μπορεί να επιφέρει πρόστιμα που μπορεί να ξεπεράσουν τις 200.000€. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ελληνική εταιρία που κατηγορήθηκε για μη δήλωση κερδών 1 εκατομμυρίου ευρώ με συνέπεια την επιβολή προστίμου αξίας 250.000€.
- Τόκοι και προσαυξήσεις: Οι καθυστερήσεις πληρωμών οδηγούν πλέον σε τόκους και προσαυξήσεις, Οι τόκοι υπολογίζονται με βάση το επιτόκιο υπερημερίας, το οποίο στην Ελλάδα κυμαίνεται γύρω στο 8%-10% ετησίως. Αυτό σημαίνει ότι η καθυστέρηση πληρωμής μπορεί να διπλασιάσει την αρχική οφειλή εν ευθέτω χρόνω, όπως συνέβη με επαγγελματία που καθυστέρησε την πληρωμή του ΦΠΑ ύψους 50.000€ για 5 χρόνια και λόγω προσαυξήσεων η οφειλή εκτινάχθηκε στα 75.000€.
- Ποινικές κυρώσεις: Σε περιπτώσεις σοβαρής φοροδιαφυγής, οι κυρώσεις μπορεί να περιλαμβάνουν ακόμα και ποινές φυλάκισης. Η νομοθεσία προβλέπει ποινική δίωξη για οφειλές άνω των 100.000€ ετησίως ή για παραβάσεις που θεωρούνται κακουργηματικές, όπως η πλαστογράφηση στοιχείων.
- Δέσμευση περιουσιακών στοιχείων: Σύμφωνα με το νόμο, η Εφορία έχει το δικαίωμα να προχωρήσει να προχωρήσει σε δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών, ακινήτων και άλλων περιουσιακών στοιχείων, εάν οι οφειλές δεν εξοφληθούν. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα ρευστότητας για επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα επιχείρηση με οφειλές 200.000€ στο Δημόσιο η οποία βρέθηκε αντιμέτωπη με την κατάσχεση των τραπεζικών λογαριασμών της, οδηγώντας σε προσωρινή αναστολή λειτουργίας.
Πώς Μπορεί να Βοηθήσει Ένας Δικηγόρος στη Φορολογία σας;
Η φορολογία των ελεύθερων επαγγελματιών υπάγεται σε νέα πλαίσια για το 2025 και όλοι πρέπει να γνωρίζουν τι ισχύει ώστε να αποφευχθούν δυσάρεστες συνέπειες. Ένας έμπειρος δικηγόρος, όπως ο Κωνσταντίνος Τσουμάνης, μπορεί να σας βοηθήσει στην ενημέρωση και την πρόληψη καθώς και να σας απομακρύνει από την δύσκολη θέση όταν τα φορολογικά θέματα μοιάζουν..βουνό. Η εμπειρία και η γνώση μας είναι ο σύμμαχός σας και για αυτό το φορολογικό έτος!